Foto: Jouw redacteur bekijkt uitvoerig een Suzuki DR650SE in het meestal zonnige Florida.
Onderaan het artikel staat een downloadlink naar de verkorte checklist (PDF) om mee te nemen.
Je wilt graag een (eerste) motor kopen, maar je hebt er nog niet echt veel verstand van en je wilt toch zeker geen miskoop doen. Bij Startersmotor.nl geven we je graag een paar tips om de kans op een miskoop zo klein mogelijk te maken. Je krijgt pas kennis van de onderhoudsstaat van motoren als je al wat langer in het wereldje zit en al een aantal motoren hebt gereden en wellicht hebt onderhouden (brommers tellen bij onderhoud ook zeker mee om je kennis te vergroten!). Die kennis heb je over het algemeen niet als je op het punt staat je eerste motor te kopen en je nooit gesleuteld hebt aan je brommer toen je 16 was. Als je überhaupt voor je motorrijbewijs brommer gereden hebt!
Een nieuwe motor kan weinig mis mee zijn en wat er mis is, zal onder fabrieksgarantie worden hersteld of vervangen. Bij tweedehands aankopen heb je wel kans op een miskoop of op een extra kostenpost als je niet goed oplet. Het maakt dan niet uit of je 'm particulier koopt of bij een dealer, al hoewel je bij een dealer vaak wel weer garantie hebt van meestal tussen de 3 tot 12 maanden (of een afgesproken kilometerstand). Maar ook bij de dealers kan er een motor tussen staan met ellende, welke op het eerste gezicht niet naar voren komt of expres verzwegen is door de inruiler.
Soms worden er wel eens schademotoren opgelapt en verkocht aan dealers, of kilometerstanden teruggedraaid en aangeboden. Een dealer hoeft hier niet van op de hoogte te zijn, al is het terugdraaien van tellerstanden sinds 2014 verboden. Interesse in een motor? Neem ALTIJD iemand anders mee, twee zien meer dan één, de voorkeur heeft het iemand mee te nemen met meer kennis van motoren. Neem bij interesse ook nooit direct de beslissing, denk er even rustig over na, slaap er een nachtje over. Samen kan je dan de volgende punten nalopen, om je kans op een miskoop te verkleinen;
Bekijk de kentekenpapieren (of kentekencard), en check of het framenummer overeen komt. Komt dit niet overeen? Meteen laten staan en ga op zoek naar een volgende motor. Betreft het een importmotor? Dit kan je zien door te kijken naar 'datum eerste toelating' en 'datum eerste toelating Nederland'.
Hoe is de motor onderhouden, is deze schoon of heeft de verkoper de motor niet gepoetst? Poetsen is bij verkoop niet altijd handig voor een koper, lekkages kunnen zo weggepoetst worden. Zie je veel roest? Pekelschade door 'bloemkolen' (afgebladderd aluminium) op het blok? Vergeet niet om in de tank zelf te kijken of hier roest in zit. Vergeet de onderkant van de tank niet (neem een zaklampje mee). Bij een kunststoftank komt dit niet voor, maar kan deze wel verkleuren en poreus worden (hele oude kunststoftanks). Dat kan je dat weer oplossen met een tankcoating. Check ook of er (lichte) schaafplekken aanwezig zijn op spiegels, handvatten, voetsteunen en knipperlichten. De meeste 2e hands motoren hebben altijd wel wat schaafplekjes, en dat is ook niet erg, het is een gebruiksvoorwerp.
Bekijk de staat van de velgen. Deze mogen geen deuken of scheuren hebben, bij spaakvelgen mogen er geen spaken missen of krom zijn. Check de staat van de banden, het profiel moet minimaal 1mm diep zijn (dit is het wettelijke minimum). Is het rubber niet uitgedroogd? Het mag geen scheurtjes vertonen. Wat is de DOTcode (leeftijd) op de band? Dit zijn 4 cijfers op de band, welke het weeknummer en jaartal aangeven. '5013' zou betekenen dat deze band in december 2013 is geproduceerd. De maximale leeftijd van een band mag 10 jaar zijn, tenzij een fabrikant anders opgeeft. Als de band echt bijna op is, kan je dit zien met slijtage-indicators in of naast het profiel. Bekijk ook of de band gelijkmatig is afgesleten.
Wiellagers controleer je door het voorwiel op te tillen en rond te draaien. Deze mag geen bijgeluiden maken (op licht aanlopend geluid van de remschijf na) en het wiel mooi rond laten lopen. De speling kan je controleren door links of rechts van het wiel te staan en zo hard mogelijk er aan te trekken en te duwen, hier zou niets mogen gebeuren (je mag geen speling voelen). Hetzelfde doe je met het achterwiel. De achterbruglager kan je ook meteen meepakken, pak dan de motor vast met je een hand en de achterbrug met de andere hand en probeer de achterbrug dan naar voor en achter te trekken.
Het is niet erg als je bij checken van de remschijf roest op het remgedeelte van de schijf ziet. Dit is vliegroest en is er met één keer remmen van af. Bekijk de kleur van de remvloeistof, wanneer is deze voor het laatst vervangen? Dit moet ongeveer om de 2 jaar. Check de remleidingen op scheurtjes en kijk ook hoe ver je de remhendel in kan knijpen voor deze aangrijpt. Je moet de hendel niet tot het stuur kunnen aantrekken, dan is er iets duidelijk mis.
Check staat van de remklauw en kijk of de remzuigers snel naar buiten en binnen gaan als iemand aan de remhendel trekt (en op het rempedaal trapt). Bekijk de dikte van de remblokken, deze hebben slijtage-indicators wanneer ze vervangen moeten worden. Deze info kan je ook lezen in de handleiding van de motor. Check de dikte van de remschijf en bekijk of deze niet krom is of dat er wellicht scheurtjes in zitten. Als je het wiel draait, moeten de blokken gelijkmatig heel lichtjes langs de schijf schuren in vrijloop. Bij een trommelrem zie je bij de rem zelf vaak een indicator zitten die aangeeft hoe ver je deze nog kan afstellen, voor dat de remschoentjes echter vervangen moeten worden.
Check of alle verlichting werkt en of de koplamp niet verweerd is. Check ook de knipperlichten en grootlicht en vergeet de verlichting niet van de cockpit zelf. Kijk of alle knoppen en schakelaars op het stuur werken, sommige motoren hebben in de knoppen en schakelaars ook verlichting (denk aan KTM Duke en RC). Bekijk de staat van de accu. Zijn de polen roestig of lichtjes ingevet met zuurvrije vaseline om roest tegen te gaan? Hoe is de staat van de kabels en aansluitingen op de accupolen? Deze mogen niet te roestig zijn. Check ook de bedrading bij zowel het stuur en samenkomst bij het frame, als onder het zadel. Hier mogen geen of scherpe knikken in zitten, ook mag de kabel niet blootliggen, want dat zal zeker problemen gaan geven.
Check de staat van de tandwielen, de tanden moeten niet naar één kant toe neigen (haaienvin). Als dat het geval is, is het tandwiel versleten. Voor het voortandwiel moet je vaak een kapje losschroeven, om daar zicht op te krijgen. De ketting mag niet roestig zijn en moet eigenlijk goed gesmeerd er uit zien. Bekijk ook de achterkant van het tandwiel om te zien of de ketting er goed op ligt en deze niet teveel naar één kant trekt (door bijv. een iets scheef achterwiel na verkeerd afstellen)
Je kan bij het achtertandwiel de ketting naar achter proberen te trekken, als je meer van de ketting mee kan trekken dan één schakel ietsjes van een tandje, dan is de ketting versleten. Laat iemand op de motor zitten en controleer de vrije speling in het midden van de ketting (onderkant). Deze mag 2-3cm speling hebben, als dit te veel is, kan je de ketting nog afstellen, maar als deze al helemaal naar achter is afgesteld, heb je een nieuwe set nodig.
Gezien de meeste 11kW-/35kW-motoren niet beschikken over een riem of cardan, komen we hier eventueel later op terug. Een V-snaar van een motorscooter moet meestal elke 10.000km worden vervangen.
Foto: Een voortandwiel wat voorbij de staat van 'versleten' is. Deze is veel te laat vervangen. Bron: klr650.net
Controleer het frame op roest. Een beetje roest kan geen kwaad. Check ook of er nergens een andere kleur gespoten is en kijk naar kleurverschil. Dit kan duiden op een reparatie. Kijk of het frame en de framebuizen recht zijn. Dit kan je vaak al zien als je achter of voor de motor gaan staan. Als je er toch achter staat, check dan meteen of voorwiel en achterwiel in één lijn staan. Als dit niet het geval is, kan dit duiden op een kromme voorvork of een krom frame. Ook in dit geval kan je beter op zoek gaan naar wat anders.
Foto: Lek voorvorkrubber; vettige voorvorkbuis, rubber en meer. Bron: triumphrat.net
- Voorvork: Test de vering voor en achter, knijp de voorrem in en duw een paar keer hard het stuur naar beneden. De vering moet soepel gaan, mag niet blijven hangen en ook niet te lang nadeinen. Check de voorvorkrubbers, deze moeten droog en schoon zijn en geen olie lekken. De voorvork moet ook droog zijn en vrij van roest, pitjes en ander vuil. Blijf dit ook schoon houden na je aankoop om lekkage te voorkomen.
- Achterveer / Achterbrug: Als de motor met het achterwiel op de grond staat, kan je iemand de motor vast laten houden. Ga vervolgens links of rechts van de achterbrug staan (waar je het makkelijkst de achterbrug kan vastpakken) en beweeg deze naar je toe en van je af. Er mag hier geen speling op zitten, anders zijn die achterbruglagers versleten. Om de achterveer te testen, sta je weer naar de motor en duw je een paar keer goed stevig op het zadel, deze moet weer vlot terugkomen en niet blijven hangen. Let bij de veer (of veren) goed op dat ook daar geen olielekkage is.
Om de balhoofdspeling van het stuur te controleren, doe je het volgende:
- Draai het stuur van uiterst links naar rechts en zo een paar keer heen en weer. Dit moet soepel en gladjes gaan, zonder gevoel van een knikje. Laat iemand op de motor zitten ga voor de motor zitten trek dan de voorvork naar je toe en van je af, hier mag geen speling in zitten.
Check het uiterlijk van de boutjes van het blok, check ook voor lekkages of zwetende olieplekken rondom de cilinderkop en kijk ook naar de onderkant van het blok. Check de kleur van de olie en check ook het oliepeil voor je gaat starten. Zit hier wellicht witte smeer (sludge) op de olie wat op mayonaise lijkt? Dit kan komen door veel korte ritjes, waardoor er veel condens in het blok blijft en er een soort mayonaise vormt op de olie. Met een goede lange rit krijg je dit er wel uit. Hoe oud is de olie? Vraag dit na aan de verkoper. Olie moet bij voorkeur rond de 6000km of elk jaar vervangen worden.
Start de motor. Start deze daadkrachtig of met veel moeite? Luister hoe het blok loopt, kleppen kan je soms horen tikken, maar de motor moet geen vreemde geluiden maken. Is dit je eerste motor, laat dan die persoon die je hebt meegenomen met kennis van motoren ook hier goed naar luisteren.
Een luchtgekoeld motorblok maakt ietsje meer herrie dan een vloeistofgekoeld motor blok, de vloeistof dempt het geluid. Kijk naar de kleur van de rook uit de uitlaat en als het kan ook straks tijdens de proefrit. Witte rook is over het algemeen condens en normaal bij een koude start. Blijft deze wit roken, dan kan het zijn dat je een lekke koppakking hebt en je koelvloeistof aan het verstoken bent. Blauw is olie (klepseals lek), zwart duidt vaak op een te rijk afgestelde motor. Eenmaal op temperatuur mag je geen rook zien verschijnen, blijf je dus blauwe rook zien, dan is er mogelijk wat mis met de klepseals of de zuigers en klepveren hebben wellicht de beste tijd gehad).
Bekijk de uitlaat van voor naar achter en check deze op roest. Er mogen geen gaatjes in de uitlaat zitten (deze moet gasdicht zijn). Sla zachtjes met je hand op de achterkant van de uitlaat, voel je wat trillen? Het kan zijn dat er een schotje los zit. Check de aansluiting van de demper uit de uitlaat en bekijk ook de aansluiting op de cilinders.
Als alles er goed uit ziet, en je bent nog steeds van plan de motor te kopen, dan kan je een proefrit maken. De motor moet goed starten zonder hard geluid of een rammelend iets. Na de start moet het acculampje uit gaan.
Werkt de killswitch? Werkt de jiffybeveiliging? Klap de zijstandaard uit terwijl de motor draait. Valt de motor niet uit, dan MOET dit gerepareerd worden. Soms is het een connectortje wat niet is aangesloten, soms zit er een metalen staafje vast door dikke oliesmeer (van het voortandwiel) in de buurt van de jiffy. Geef gas, kijk of de hendel weer goed terugschiet en niet blijft hangen. Er moet iets speling zitten tussen geen gas en het opendraaien daarvan. Het is dus niet zo dat de motor bij 1mm gashendel open, al flink gas moet geven. Probeer op verschillende wegsoorten te rijden.
Schakelen moet gewoon soepel gaan, bij veel motoren hoor je van neutraal naar 1 een klak, soms ook van 1 naar 2. Dit moet zonder problemen gaan. Kom je met moeite in een versnelling, dan is er iets mis met de versnellingsbak. De koppelingsplaten kan je controleren door in een hoge versnelling in een laag toerental op te trekken. De koppeling mag niet slippen, onnodig hoog in toeren moet de motor dus niet schieten bij het los hebben gelaten van de koppeling en daarna bij normaal gas geven. Bij 125cc motoren is dit wellicht wat lastiger om vanuit een hoge versnelling op te trekken.
Bij een constant laag toerental (rond de 3000 toeren), kan je nog kijken of de drijfstanglagers in orde zijn door het gas vol open te trekken; hoor je geratel uit het blok komen, dan heb je best kans dat er iets mis is met de drijfstanglagers. Dit kan flink in de papieren lopen. Check de remmen; moet je deze ver inknijpen? Deze mag niet sponzig aanvoelen, ook mag je geen trillingen voelen in de remhendel en rempedaal. Als je harder remt, mag de motor niet naar links of rechts willen trekken tijdens het remmen.
De motor moet verder soepeltjes door het hele toerenbereik gaan, zonder gestotter. Een koude motor loopt wat minder mooi rond dan eentje die op temperatuur is, kijk ook dus als de motor op temperatuur is en hoe het blok dan aanvoelt.
Toen ik mijn eerste motor ging kopen heb ik een hele mooie motor gezien die er op zich prima uit zag maar ik wist niet zeker of er ooit schade mee gereden was, de eigenaar zei van niet maar ik zag dat de voetsteunen flink gekrast waren, al waren de kuipdelen blijkbaar vervangen en was verder alles in orde zo leek het...
Mijn tip is heel simpel eigenlijk;
Gooi bij het controleren of het frame recht is, een emmer water op de grond. Als je het stuur recht houdt en er doorheen gaat, moet er één streep zichtbaar zijn.
Als er twee uitkomen is het frame dus verbogen. Er kwamen bij mijn check dus 2 natte strepen naast elkaar uit de plas water.
Toen bekende de eigenaar dat hij er inderdaad een keer een "klein" ongelukje mee gehad heeft en de kuipdelen wel had vervangen maar dus de voetsteunen vergeten was.
Deze tip vind ik wel handig want als de wielen netjes uitgelijnd zijn zul je niet zien dat het frame krom is maar deze manier is naar mijn weten "waterdicht".
Met bovenstaande tips kan je dus al heel wat problemen uitsluiten. Wil je nog zekerder van je zaak zijn, dan kan je nog een extern bedrijf inschakelen om de motor voor jou te keuren. Erik van Lent Motorkeuringen is een bekende op dit gebied en voert overal in Nederland checks uit voor aspirant-kopers. Ook dit geeft echter geen 100% garantie op een perfecte motor, Erik kan natuurlijk niet een heel motorblok uit elkaar halen om de onderdelen te controleren.
Het kost je wat om het te laten testen, maar bedenk je ook dat je veel meer kwijt bent als je zelf voor dure reparaties mag opdraaien. Daarnaast is het eindrapport een prima stok om mee te slaan bij de onderhandelingen als je écht die ene motor wilt hebben. Ben je lid van de KNMV, dan krijg je 10% korting op de keuring. Ben je lid van de ANWB of de Promotor? Ook dan krijg je een korting, hoe hoog deze is, staat niet vermeld op de website. Deze krijg je bij de aanvraag voor een keuring.
Uiteraard is bovenstaande informatie erg uitgebreid. We hebben een verkorte checklist gemaakt, welke je uit kan printen en mee kan nemen als je een motor gaat kopen. Klik hier om de checklist te downloaden (PDF, 122kb, versie 1.1 -rechtermuisknop, opslaan als..).
Mocht je uiteindelijk over gaan tot het kopen van de motor en je hebt een mooie prijs kunnen bedingen, vergeet dan niet om de motor te verzekeren. Mis je nog wat in bovenstaande tips? Laat het ons weten.
Waardeer je de artikelen op Startersmotor.nl en koop je wel eens wat bij onderstaande webshops?
Doe dat dan via volgende links, ik ontvang dan een kleine commissie om de website te kunnen onderhouden en het kost jou niets extra. Win-win!
Louis Motorrad NL -
bol -
AliExpress - Amazon NL
